Over retraite
In woordenboeken zijn verschillende betekenissen van het woord ‘retraite’ te vinden zoals: ‘afzondering voor spiritueel zelfonderzoek en geestelijke oefening; afzondering van de wereld; eenzaamheid; rustplaats; toevluchtsoord.’
Het woord retraite associëren we in Nederland vooral met de mogelijkheid om met een stapel boeken onder de arm een dag of wat door te brengen in een klooster; waar je tijd met jezelf kunt doorbrengen in een kleine kamer, verpoost in de kloostertuin, meedoet aan een gebedsdienst en je voor je maaltijden bij de monniken of zusters kunt aanschuiven. De afgelopen decennia hebben we vormen van retraites uit andere tradities en religies leren kennen zoals bijv. Zen- en Vipassana uit het Boeddhisme. De laatste 10 jaar worden er meerdere vormen van weekendretraite aangeboden, soms gericht op ‘rust en wellness’, of op ‘sap-vasten’ soms stilte in combinatie met yoga. De stilte retraites op deze website worden sinds 2009 aangeboden en zijn gericht op het scheppen van condities voor transformatie.
Terugtrekken uit het leven van alledag
Retraite is geen product dat je ‘koopt’. Er gaat altijd een verlangen aan vooraf; om je terug te willen trekken uit het leven van alledag, uit het scenario van je leven, in een hutje op de hei. Een retraite is geen leergang waarin je nieuwe kennis verwerft of vaardigheden aanleert; eigenlijk is het meer het omgekeerde, een àfleren, waarbij je vertrouwde identificaties en de manier waarop je kijkt en betekenis geeft langzaam maar zeker unplugged raakt door met nieuwe ogen en een open hart het leven te beleven.
Als de zingeving van wat je tot nu toe deed en waarmee je je vereenzelvigde ineens begint weg te vallen; als er iets ‘niet meer wil’, of ‘iets anders’ zich al heeft aangekondigd en je leven ontregeld raakt, dan is een stilte-retraite het mooiste dat je jezelf cadeau kunt doen. Een retraite is het antwoord op het verlangen om je ‘ware zelf’ te vinden, om steeds aan te voelen wat er wil gebeuren in jouw leven, elk moment opnieuw, en de moed te hebben die richting daadwerkelijk te volgen. Om te ontspannen in het oog van de orkaan van de dagelijkse dynamiek die leven heet.
De soefi-meester Pir Vilayat Inayat-Khan (1916-2004) zei over retraite: ‘Are you able to withdraw yourself from your thoughts as a snake withdraws itself from its old skin?’
Hij verwees daarmee naar onze identificatie met je vertrouwde gedachtepatronen , gemoedstoestanden en gewoonten. Je huid die je als jouw identiteit beschouwt, je ‘ik’ die ‘dat wat wil gebeuren’ vaak tegenhoudt omdat we allerlei morele stemmen in ons hoofd volgen en daarmee ons leven klein houden. We draaien steeds hetzelfde soort rondjes in onszelf. Je bent als het ware opgesloten in de geautomatiseerde kramp van het ‘ik’ en denkt dat je ‘zo’ bent. En het doet er niet toe of je een comfortabel leven leidt, of een leven waarin je voortdurend alle zeilen bij moet zetten. Het voelt vertrouwd, en bevestigt ‘zo ben ik’. Als de dood om je over te geven aan het leven dan zich spontaan door jou en als jou wil bewegen. Dat is dode oude huid waarin we een zekere controle over onszelf en de wereld om ons heen denken te hebben ! Er wil iets nieuws gebeuren! Durven we die levensimpuls, die stem van ons hart te volgen? Durf je te vervellen?
We bewegen ons soms geleidelijk maar meestal schoksgewijs naar nieuwe periodes in ons leven, nieuwe hoofdstukken die zich aankondigen waarin we het ‘oude’ achterlaten omdat -kennelijk- het ‘nieuwe’ al roept. Ons vertrouwde evenwicht waarin we leven vanuit een redelijk stabiel ‘ik’, omgeven door vertrouwde naasten, begint dan te kantelen doordat er een innerlijke onrust voelbaar wordt, waarin er ‘iets wil’ dat we nog niet kennen.
Verlangen naar stilte
Het kan zijn dat door ‘externe’ gebeurtenissen in ons leven een plotselinge breuklijn ontstaat waarbij alles in een klap verandert; bijvoorbeeld door het plotseling verlies van een baan, een liefde, door ziekte of dood van een naaste. Dit initieert een proces waarin ons besef van identiteit en de manier waarop we tot dan toe leefden onder onze voeten weg brokkelt, kantelt, en de ‘oude vertrouwde huid’ niet meer past. Het zijn dan niet alleen de uiterlijke omstandigheden die veranderen, waarmee we met dat vertrouwde ‘ik’ een nieuw evenwicht proberen te vinden, want ook onze innerlijke identiteit ondergaat daarbij een diepe transformatie. Een identiteit sterft. Oude gedachtepatronen, onze betekenissen en verhalen, de diepe waarden van waaruit we leefden, gewoontes, kleine verslavingen die zo bij ons pasten, de sociale kringen waarin we bewogen; alles kan zomaar verschuiven naar een nieuwe ordening. Die tussenfase is vaak moeilijk te verduren, uit te houden, doordat we onze vertrouwde ‘sense of self’ kwijt zijn en het nieuwe zich nog niet heeft gevormd. We kunnen weinig of niets doen dan ons over te geven; door met geduld te vertrouwen dat het nieuwe zich in ons, door ons en om ons heen vorm en betekenis zal krijgen. In deze periodes verlangen we vaak naar de stilte, trekken we ons terug om dat nieuwe in ons te ontdekken, te begrijpen en te verwelkomen. En dàt waarin dit alles plaatsvindt, die open ruimte, dat bewustzijn, DAT ben jij.
Een retraite biedt de omstandigheden om die transformatie te laten gebeuren, in een omgeving waarin de stilte van de omgeving samen met de stilte in jouzelf de ‘ruimte’ vormt om te ontspannen in wat je werkelijk bent… Waarbij de tijdelijke afwezigheid van sociale impulsen, social media en geschreven teksten je de gelegenheid geeft te ontspannen in het ‘hier en nu’, in dat wat je altijd al was.
